پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

دانش بلاغت از علوم ارجمندی است که در فهم و تحلیل آیات از کارآمدترین ابزارهای تفسیر به‌شمار می‌آید. کتاب «علوم بلاغی و زیبایی‌شناختیِ قرآن ۱» با ترکیب بلاغت سنتی و جدید و به شیوه‌ای کاربردی- تطبیقی علوم بلاغت را شناسانده و اثری است که افزون بر بلاغت، علوم قرآنی را نیز پوشش می‌دهد. در علم بیان (که از چگونگیِ بازگفتن یک مطلب به شیوه‌های گوناگون سخن می‌گوید) محورهای تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه با کاربردهای قرآنی تحلیل و دو بحث تصویر هنری و استعاره‌های مفهومی نیز شناسانده شده است. در دانش معانی (که به شناسایی چگونگی احوال کلام با توجه به احوال مخاطبان و موقعیت‌های گوناگون سخن می‌پردازد) انواع خبر و انشاء با اغراض بلاغی، هرکدام ضمن نمونه‌هایی قرآنی ارائه شده و به احوال مسندٌالیه، مسند و دیگر عناصر جمله از نظرِ ذکر و حذف، تعریف و تنکیر، اطلاق و تقیید و تقدیم و تأخیر پرداخته شده است. مواردی که هنجارگریزی صورت گرفته و کلام از مقتضای ظاهر حال خارج گشته است، اسرار بلاغی آن نیز واکاوی شده است. حصر و اختصاص، فصل و وصل، و ایجاز، اطناب و مساوات، از دیگر مباحثی است که شیوه‌ها و کاربردهای آنها در قرآن دنبال شده است.