پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

سئوال اساسی که در این اثر به آن پاسخ داده شده عبارت است از: مدیریت اثر بخش مسجد دارای چه عوامل و عناصری است و ارتباط بین این عناصر از چه الگویی پیروی می‌کند؟ در این نوشتار به منظور تدوین الگوی تحقیق از مطالعه منابع دینی ـ اسلامی خصوصا آیات و روایات، منابع علم مدیریت، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی دین، مدیریت اسلامی، منابع فقهی مسجد، بررسی تطبیقی در حوزه مطالعات سازمان‌های داوطبانه و سازمان‌های دینی و فنونی همچون مصاحبه اکتشافی، مشاهده و نظرخواهی دلفی از متخصصان استفاده شده است. یازده بعد در این الگو در پنج حوزه ورودی، فرآیند، خروجی، پیامد خروجی و عناصر محیطی شناسایی شدند. ابعاد ورودی عبارتند از شایستگی‌های امام مسجد، شایستگی‌های فعالان، شایستگی‌های جماعت و منابع (منابع مالی، مادی و اطلاعات). حوزه فرآیند، بعد اقدامات و حوزه خروجی‌ها، تنوع و کیفیت برنامه‌ها و خدمات را شامل می‌شوند. جذب حداکثری و ملجأیت مسجد، حوزه پیامد خروجی را تشکیل می‌دهند. عناصر محیطی نیز در برگیرنده سازمان‌های محیطی و بافت محلی می‌باشند. در ساخت مدل تحلیلی از روش مفهوم‌سازی عملی مجزا استفاده شده است یعنی هر بعد اصلی در ابتدا به چند مؤلفه و سپس هر مؤلفه به چند شاخص تجزیه می شود.