پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

سرمایه­ اجتماعی منبعی مرکب از قابلیت­های بالقوه و ظرفیت­های بالفعلی است که سیستم­ اجتماعی را در جهت تحقق اهداف و مطلوبیت­های فردی و جمعی توانمند می­کند. این پدیده، به­ شدت جامعه­محور و موقعیتی است، بنابراین، در صورتی نقش و کارکرد خود را به خوبی ایفا می­کند که متناسب با فرهنگ رایج در هر جامعه باشد. در این مطالعه تلاش شد با استفاده از قرآن کریم، چارچوبی پیرامون سرمایه­ی اجتماعی در جامعه اسلامی کشف و احصا شود. بر این مبنا، سرمایه اجتماعی از نظر ماهیت، محتوا و کارکرد آن می­تواند در قالب چرخه­ای پربُعد و زاینده مشتمل بر مبانی (ایمان، تقوا، یقین، بصیرت و اعتقاد به امامت)، ابعاد (شبکه اجتماعی، هنجار اجتماعی و اعتماد اجتماعی)، پیامدها (دنیوی و اخروی) و جهت­گیری معنوی (قرب الهی و رستگاری) نمایش داده شود. در این چرخه پویا، کیفیت و تعامل ابعاد و عوامل، تحت تأثیر هم­زمان همدیگر و کلیت سرمایه اجتماعی قرار دارد.